• PL
  • EN

Dopuszczalny nacisk na oś napędową

Dopuszczalny nacisk na oś napędową

Dopuszczalny nacisk na oś napędową określa maksymalną masę, z jaką oś odpowiedzialna za przekazywanie napędu pojazdu może oddziaływać na nawierzchnię drogi. Jest to parametr niezależny od dopuszczalnej masy całkowitej (DMC) pojazdu i ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo, trakcję oraz zużycie infrastruktury drogowej. Prawidłowe obciążenie osi napędowej zapewnia odpowiednią przyczepność kół, co jest niezbędne do efektywnego ruszania, pokonywania wzniesień i stabilnego prowadzenia, zwłaszcza w trudnych warunkach.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce i Unii Europejskiej przepisami, maksymalny nacisk dla pojedynczej osi napędowej pojazdu ciężarowego wynosi 11,5 tony. Osiągnięcie tej wartości jest jednak uwarunkowane spełnieniem konkretnych wymogów technicznych. Pojazd musi być wyposażony w koła bliźniacze oraz zawieszenie pneumatyczne lub równoważne zawieszenie pneumatyczne, które efektywnie tłumi drgania i równomiernie rozkłada obciążenie. W przypadku osi z zawieszeniem mechanicznym (np. na resorach piórowych) lub na kołach pojedynczych, dopuszczalne wartości są niższe i wynoszą odpowiednio 10 ton lub mniej.

W pojazdach wieloosiowych, takich jak ciągnik siodłowy z naczepą, limity dotyczą również grupy osi. Dla podwójnej osi napędowej (tzw. oś tandemowa), dopuszczalny nacisk zależy od odległości między osiami składowymi. Im większy rozstaw osi, tym wyższa dopuszczalna sumaryczna masa. Przepisy precyzyjnie regulują te wartości, aby zapobiec koncentracji zbyt dużej masy na niewielkiej powierzchni drogi, co mogłoby prowadzić do jej szybkiej degradacji.

Przekroczenie dopuszczalnego nacisku na oś napędową jest poważnym naruszeniem i wiąże się z dotkliwymi konsekwencjami. Podczas kontroli przeprowadzanej przez Inspekcję Transportu Drogowego (ITD), często z użyciem wag preselekcyjnych (system WIM), stwierdzenie przeciążenia osi skutkuje nałożeniem wysokiego mandatu oraz kary administracyjnej na przewoźnika. W skrajnych przypadkach może również dojść do zatrzymania dowodu rejestracyjnego i uniemożliwienia dalszej jazdy do momentu przeładowania towaru i doprowadzenia nacisków do normy.

Aby uniknąć przekroczenia norm, niezbędny jest właściwy rozkład obciążenia na całej przestrzeni ładunkowej pojazdu. Odpowiedzialność za to spoczywa zarówno na załadowcy, jak i na kierowcy, który powinien znać parametry swojego pojazdu zapisane w dokumentach i na tabliczce znamionowej. Coraz częściej stosuje się także pokładowe systemy ważenia (OBC), które na bieżąco informują o naciskach na poszczególne osie, pozwalając na pełną kontrolę nad masą pojazdu już na etapie załadunku.